فراوانی رتینوپاتی نوزادان نارس و عوامل خطرساز آن در نوزادان نارس ارجاع‌شده به بیمارستان فارابی تهران

چکیده هدف: تعیین شیوع رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) و بررسی عوامل خطرساز این بیماری در نوزادان نارس ارجاع‌شده به بیمارستان فارابی تهران طی سال‌های 1379 تا 1381. روش پژوهش: همه نوزادان محصول دوره آبستنی 37 هفته یا کم‌تر و وزن هنگام تولد 2500 گرم یا کم‌تر که طی مدت مورد بررسی به بیمارستان فارابی ارجاع شدند؛ وارد مطالعه گشتند. اولین معاینه چشم‌پزشک بین هفته 4 تا 9 بعد از تولد انجام شد. اطلاعات بیماران شامل وزن هنگام تولد، سن آبستنی، سابقه دریافت خون، سابقه عفونت نوزادی، سابقه درمان با اکسیژن یا نوردرمانی، یک یا چندقلویی بودن بارداری و سندرم دیسترس تنفسی، بررسی شدند و در نوزادان با یا بدون رتینوپاتی، مورد واکاوی (آنالیز) آماری قرار گرفتند. برای تعیین عوامل خطرساز، از آزمون رگرشن لوجستیک تک‌متغیری (Logistic regression univariate analysis) استفاده شد. یافته‌ها: در مدت مطالعه، 185 نوزاد شامل 110 نوزاد پسر (5/59 درصد) و 75 نوزاد دختر (5/40 درصد) وارد مطالعه شدند. میانگین سن آبستنی هنگام تولد 67/2±64/31 هفته و میانگین وزن هنگام تولد 6/467±7/1620 گرم بود. شیوع ROP در نوزادان مورد مطالعه 4/12 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد: 6/7 تا 3/17 درصد) بود. شدت رتینوپاتی در 6/8 درصد موارد ROP، در مرحله آستانه‌ای (threshold) و در 8/3 درصد موارد در مرحله پیش‌آستانه‌ای (prethreshold) بود. میانگین سن آبستنی هنگام تولد در نوزادان دچار رتینوپاتی 2/1±39/29 هفته و در نوزادان بدون رتینوپاتی 58/2±96/31 هفته بود (001/0P<). رتینوپاتی در 6/18 درصد از نوزادان با سن آبستنی کم‌تر از 32 هفته و 29 درصد از نوزادان با سن آبستنی کم‌تر از 28 هفته وجود داشت. سن آبستنی در همه نوزادان دارای رتینوپاتی، 33 هفته یا کم‌تر بود. متوسط وزن هنگام تولد در گروه دارای رتینوپاتی 84/342±48/1283 گرم و در گروه بدون رتینوپاتی 04/464±55/1668 بود (001/0P<). رتینوپاتی در 5/20 درصد از نوزادان با وزن تولد 1500 گرم یا کم‌تر و در 2/26 درصد از نوزادان با وزن تولد 1250 گرم یا کم‌تر مشاهده شد. همه نوزادان دارای رتینوپاتی، وزن کم‌تر از 2000 گرم داشتند. در واکاوی تک‌متغیری، یک همراهی بین بروز رتینوپاتی و دریافت خون (004/0=P و 75/3 =(odds ratio، سندرم دیسترس تنفسی (04/0 P= و 75/3 OR=) و نوردرمانی (044/0=P و 75/3 =OR) وجود داشت. ارتباط معنی‌داری بین دریافت اکسیژن و بروز رتینوپاتی مشاهده نگردید. در واکاوی رگرشن لوجستیک براساس تمام عوامل مرتبط با این بیماری، سن پایین آبستنی، تنها عاملی بود که به طور معنی‌داری با رتینوپاتی همراه بود. نتیجه‌گیری: شیوع ROP در نوزادان نارس کشور ما، به نسبت بالاست و به نظر می‌رسد که با دریافت خون، دیسترس تنفسی دوره نوزادی و نوردرمانی همراهی داشته باشد. پیشنهاد می‌شود که در کشور ما سن آبستنی 33 هفته یا کم‌تر و وزن هنگام تولد 2000 گرم یا کم‌تر، به عنوان معیارهای غربالگری ROP در نظر گرفته شوند. · مجله چشم‌پزشکی بینا 1384؛ دوره 11، شماره 1: 90-81.